Uchwała Nr XXV/218/2005 Rady Miejskiej w Moryniu z dnia 29 kwietnia 2005r. w sprawie przyjęcia"Planu rozwoju miejscowości Gądno"

Załącznik do Uchwały Nr XXV/ 218 /2005

Rady Miejskiej w Moryniu

z dnia 29 kwietnia 2005r.

Plan rozwoju miejscowości Gądno

Gmina Moryń

na lata 2005 - 2008

Gądno: kwiecień 2005r

SPIS TREŚCI:

WSTĘP

WSTĘP

Rozwój i odnowa obszarów wiejskich to jedno z najważniejszych wyzwań jakie stoją przed Polską w dobie integracji z unią Europejską. Zasadniczym celem jest wzmocnienie działań służących niwelowaniu istniejących dysproporcji w poziomie rozwoju obszarów wiejskich w stosunku do terenów zurbanizowanych.

Programy odnowy wsi są częścią składową prowadzonych przez jednostki Samorządów Terytorialnych działań zmierzających do poprawy sytuacji gminy oraz sprzyjających długofalowemu rozwojowi gospodarczemu kraju, jego spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej oraz integracji z Unią Europejską.

Koncepcja rozwoju i odnowy wsi zakłada podejmowanie na tych terenach zróżnicowanej działalności gospodarczej oraz kształtowanie jej w sposób zapewniający zachowanie walorów środowiskowych i kulturowych, poprawę warunków życia poprzez rozwój infrastruktury oraz zapewnienie mieszkańcom i przedsiębiorcą dostępu do usług, a także rozwój funkcji kulturowych i społecznych.

Odnowa wsi, w przypadku sołectwa Gądno (Gmina Moryń) będzie polegać na realizacji następujących zadań:

I. CHARAKTERYSTYKA GMINY MORYŃ

Gmina Moryń (powierzchnia 124 km²) położona jest w południowo-zachodniej części województwa zachodniopomorskiego na pograniczu Pojezierza Myśliborskiego i Równiny Gorzowskiej. Jest gminą rolniczo-turystyczną. Charakteryzuje się bogatymi zasobami środowiska przyrodniczego i kulturalnego. Około 20 % obszaru gminy leży w granicach Cedyńskiego Parku Krajobrazowego, natomiast pozostała część wchodzi w skład otuliny parku.

Gmina Moryń obejmuje miasto Moryń i 9 sołectw: Gądno, Witnica, Bielin, Stare Objezierze, Nowe Objezierze, Klępicz, Przyjezierze, Dolsko, Mirowo.

Moryń jest siedzibą organów Gminy. Centralnie położony, od wschodu graniczy z wodami jednego z najgłębszych jezior w Polsce - jeziorem Morzycko.

Lasy to około 27% ha powierzchni gminy między innymi: Park i otulina Cedyńskiego Parku Krajobrazowego. Można tu wypoczywać nad wodą, uprawiać wędkarstwo, żeglarstwo, wędrówki piesze i rowerowe, jeździć konno (Bielin, Stare Objezierze).

Moryń jest lokalnym węzłem dróg do Cedyni, Mieszkowic, Chojny, przez wieś Witnica przebiega droga krajowa do Szczecina. Bliskość Berlina (ok. 100 km) sprzyja rozwojowi turystyki i współpracy z młodzieżą Niemiecką i Polską. Przez gminę przebiega linia kolejowa Szczecin-Kostrzyn.

Rozwój gospodarczy gminy Moryń związany jest z rozwojem funkcji rolniczych i turystycznych. W gminie Moryń przeważają klasy bonitacyjne gleb: IIIa, IIIb i IVa, występujące na obszarze całej gminy. Podstawowe problemy rolnictwa w gminie Moryń związane są z procesami przemian własnościowych, obszarowych, organizacyjnych i produkcyjnych rolniczego sektora publicznego i prywatnego. Utrudnia to dostosowanie się rolnictwa do nowych warunków gospodarki rynkowej. Brak zakładów przemysłowych sprawia, że gmina jest ekologicznie czysta.

B) Ludność

Ludność miasta i gminy Moryń na dzień 31 grudnia 2004 r. wynosiła ogółem 4.472 osoby (w tym kobiety 2.287, mężczyźni 2.185 osób), w poszczególnych miejscowościach zamieszkiwało:

Tabela nr 1: Ludność gminy Moryń wg miejscowości

Źródło: Na podstawie danych UM Moryń

W poszczególnych kategoriach wiekowych w gminie ilość ludności przedstawia się następująco:

Tabela nr 2: Ludność gminy Moryń wg grup wiekowych

C) Rynek pracy

W gminie Moryń istniało kilka PGR-ów. Z tego też względu istnieje tutaj znaczne bezrobocie. Innymi przyczynami wpływającymi na wysoką liczbę bezrobotnych są między innymi: wysoki odsetek ludzi młodych poszukujących pracy, załamanie się handlu na przygranicznym targowisku w Osinowie Dolnym, stagnacja w cyklu koniunkturalnym w skali kraju. Na koniec roku 1998 wskaźnik bezrobocia w gminie sięgał 13%, zaś w latach następnych sukcesywnie rósł, osiągając na koniec roku 2003 poziom 23,2%. Na koniec roku 2004, wskaźnik bezrobocia spadł do poziomu 20,6%. Zestawienie wskaźników opisujących bezrobocie w gminie Moryń i powiecie gryfińskim prezentuje tabela nr 3

Tabela nr 3: Wskaźniki opisujące bezrobocie w gminie Moryń i powiecie gryfińskim w latach 1998 - 2003

Źródło: na podstawie danych PUP Chojna.

Analizując liczbę bezrobotnych w latach 1998-2003, zauważyć należy, że sukcesywnie ona rośnie. W żadnym z tych lat nie zanotowano spadku liczby bezrobotnych, dopiero na koniec roku 2004. W gminie Moryń odsetek liczby bezrobotnych zamieszkujących na wsi jest większy niż zamieszkujących w mieście. Większość z bezrobotnych w badanym okresie to osoby bez prawa do zasiłku. Zestawienie danych na temat struktury bezrobotnych w 6 poprzednich latach prezentuje tabela nr 4.

Tabela 4: Struktura bezrobotnych w gminie Moryń w latach 1998 - 2004

Źródło: Na podstawie danych PUP Chojna.

Według danych GUS, struktura zatrudnienia w gminie Moryń w roku 1999, przedstawiała się następująco:

Wykres nr 1: Struktura zatrudnienia w gminie Moryń wg stanu na 1999r.

Źródło: Na podstawie danych GUS.

Największy odsetek pracujących w gminie Moryń, to zatrudnieni w segmencie usług nierynkowych. Są to głównie pracownicy instytucji publicznych (np.: Urząd Miejski, szkoły, MOK, DPS, itp.). Duży odsetek stanowi grupa osób zatrudnionych w podmiotach zaliczanych do sekcji rolnictwa (23%), jak również w sekcji dotyczącej przemysłu i budownictwa (również 23%). W zestawieniu nie zostały uwzględnione indywidualne gospodarstwa rolne, co mogłoby znacząco wpłynąć na zmianę proporcji w strukturze zatrudnienia.

II. CHARAKTERYSTYKA SOŁECTWA GĄDNO

Gądno położone jest w centralnej części gminy Moryń na południowo wschodnim brzegu jeziora Morzycko. Od strony północnej Gądna brzeg jeziora stanowią urwiska i skarpy. Od strony północno zachodniej Gądno graniczy z lasami.

W Gądnie znajduje się największa (niestrzeżona) plaża. Charakter wsi można określić jako rolniczy i turystyczny. Szansą dalszego rozwoju sołectwa będzie w przyszłości turystyczne wykorzystanie i zagospodarowanie wsi. Szczególnie, jeżeli chodzi o istniejące tu licznie kamienne stodoły i budynki gospodarcze. Na terenie sołectwa jest ich kilkanaście.

Pierwsze wzmianki o miejscowości Gądno pochodzą z roku 1368. W roku tym, margrabia Otton Leniwy osadził na wybudowanym trzy lata wcześniej zamku Stolzenburg (teren dawnego zamczyska w Moryniu) siedmiu rycerzy, obdarzając im jednocześnie zaszczytną funkcją burgrabiów i nadając im znaczne posiadłości w rejonie miasta. Rycerski dwór powstał miedzy innymi w Gądnie.

Kolejna wzmianka o miejscowości Gądno pochodzi z początków XVII wieku. W roku 1608 rodzina von Schönebeck, która rządziła Moryniem, posiadała folwark w miejscowości Gądno. Od początków XVIII wieku, siedziba rodu została przeniesiona do Gądna. W latach następnych zamieszkiwały tam także rodziny von Pastein, von Müchlheim, i von Rohr. Siedzibą rodzin dworskich był pałac wraz z kompleksem parkowym. Ma miejscu starej siedziby rodów, z inicjatywy fundacji Fiedericha von Müchlheim, został wzniesiony budynek pałacu, którego bryła zachowała się do dzisiaj. Jego klasycystyczna architektura, pomimo złego stanu zachowania, należy do najciekawszych dzieł tego typu na terenie Pomorza. Z wnętrz dworu pochodzi bardzo interesująca rzeźba putta z delfinem, która znajdowała się we wnętrzu moryńskiej plebanii (obecnie zaginiona).

Obok dworu założony został romantyczny park, poszerzony później o część leśną sięgająca brzegu jeziora Morzycko. Istniejące na terenie parku stawy i oczka wodne połączone są rowami i podziemnymi przepływami z jeziorem Morzycko. W parku tym, zwracają szczególną uwagę pomnikowe okazy dębów i wiązów. Od jesieni roku 2004 park w Gądnie jest sukcesywnie porządkowany przez młodzież i mieszkańców sołectwa Gądno.

W okresie międzywojennym w Gądnie istniały na brzegu jeziora Morzycko, domy wypoczynkowe mieszkańców Berlina. Po II wojnie światowej Gądno zostało zasiedlone w większości mieszkańcami ze wschodu.

Liczbę mieszkańców sołectwa w poszczególnych kategoriach wiekowych przedstawia tabela nr 5.

Tabela nr 5: Ludność sołectwa Gądno wg grup wiekowych

(31 grudzień 2004r.)

Źródło: Na podstawie danych UM w Moryniu

Sołectwo Gądno zamieszkuje w sumie 45 kobiet i 39 mężczyzn. Kobiety stanowią większość, podobnie jak w całej gminie Moryń.

Ze względu na brak dużych zakładów pracy w gminie, poziom bezrobocia jest wysoki. Bez pracy (wg danych PUP w Chojnie na koniec grudnia 2004r) jest 7 osób w tym 3 kobiet. Prawa do zasiłku nie posiada żadna z bezrobotnych osób.

Grupą najbardziej zagrożoną skutkami dezaktywacji zawodowej są młodzi bezrobotni. Frustracja, obojętność, zahamowanie rozwoju osobowości, obniżenie aspiracji edukacyjnych, lęk o przyszłość, które cechują tą grupę mogą w rezultacie prowadzić do alkoholizmu, narkomani i przestępczości. Liczba zarejestrowanych osób bezrobotnych bez stażu pracy - czyli takich, które nie podjęły jeszcze żadnej pracy, wynosi 4 osoby. Jest to znak, że trudniej znaleźć prace osobom młodym, rozpoczynającym starania o pracę. Uwarunkowania życia na wsi powodują dwa zasadnicze skutki:

- pierwszy to ucieczka do miasta za pracą młodych ludzi,

- drugi to bezrobocie ukryte, wynikające z podejmowania dorywczych prac i utrzymywania się z niewielkich gospodarstw rolnych.

Dlatego też ważne jest podjecie pewnych działań w kierunku turystycznego rozwoju wsi i stworzeniu pewnej bazy dla przyszłych pracodawców, którymi mogą stać się młodzi mieszkańcy sołectwa. Po zapewnieniu im odpowiednich warunków i wytyczeniu kierunków działań w ramach niniejszego programu, nastąpi zrównoważony rozwój sołectwa Gądno, szczególnie w zakresie rekreacji i turystyki..

III. ZASOBY SOŁECTWA GĄDNO

INFRASTRUKTURA:

SPORT I REKREACJA:

Na terenie sołectwa Gądno nie ma ogólnodostępnych obiektów sportowych i rekreacyjnych typu: boisko, plac zabaw. Młodzież ma możliwość gry w ping-ponga i „darta” na istniejącej świetlicy wiejskiej.

Usługi w zakresie obsługi ruchu turystycznego prowadzą następujące podmioty:

Obiekty te wyposażone są w mniejszym, lub większym stopniu w podstawowe obiekty sportowe. Ponadto w Gądnie powstaje miejsce, w którym można uprawiać jazdę konną. Właściciel nieruchomości działa na zasadzie gospodarstwa agroturystycznego.

GOSPODARKA:

Na terenie sołectwa funkcjonuje 23 gospodarstwa rolne (dane na podstawie ewidencji podatkowej Urzędu Miejskiego w Moryniu) o powierzchni prawie 200ha, co daje średnią na gospodarstwa na poziomie około 8,5 ha. Jak widać są to nieduże gospodarstwa nastawione głównie na produkcję roślinną (zboża). Istnieją również gospodarstwa (4) nastawione także na produkcję zwierzęcą.

Liczba gospodarstw rolnych (na podstawie ewidencji podatkowej UM Moryń), w podziale na wielkość gospodarstwa kształtuje się następująco:

Tabela nr 6: Struktura gospodarstw rolnych sołectwa Gądno

(I kwartał 2005r.)

Źródło: Na podstawie danych UM w Moryniu

Należy zwrócić uwagę, że powyższe dane odnoszą się do danych ewidencyjnych, które odbiegają od prawdy. Faktyczną działalność rolniczą na terenie sołectwa prowadzi kilkunastu rolników, których głównym źródłem utrzymania jest rolnictwo.

W Gądnie istnieją 3 podmioty prowadzące głównie działalność w zakresie usług turystycznych. Zostały one wymienione w sekcji: sport i rekreacja.

Ponadto w sołectwie istnieje magazyn materiałów budowlanych przedsiębiorcy z Gądna (P.H.U. Ratańczuk Józef), który działalność handlową prowadzi w Moryniu. W sezonie letnim działalność handlową prowadzą dwa podmioty prywatne: kiosk przy drodze do jeziora (od 2004r.) oraz na OW „Gądno”, który także prowadzi działalność w zakresie obsługi gastronomicznej.

IV. ANALIZA SWOT I WIZJA ROZWOJU SOŁECTWA

Tabela nr 7: Analiza SWOT sołectwa Gądno

WIZJA ROZWOJU SOŁECTWA GĄDNO:

GĄDNO JAKO „GLOBALNA WIOSKA”, NOWOCZESNA I ZADBANA, W KTÓREJ TURYŚCI ZNAJDĄ NIE TYLKO CZAS NA ODPOCZYNEK, ALE TAKŻE NA ZABAWĘ, ROZWÓJ, A MIESZKAŃCY SOŁECTWA ZAPEWNIAJĄC IM TE WARUNKI, BĘDĄ MIELI MOŻLIWOŚĆ SAMOZATRUDNIENIA I POPRZEZ TO GODNEGO ŻYCIA.

V. PRIORYTETY ROZWOJU SOŁECTWA ZGODNIE Z ZAPISAMI „PLANU ROZWOJU LOKALNEGO GMINY MORYŃ”

Lista zadań obejmujących zmiany w strukturze gospodarczej obszaru, w tym zasady kształtowania rolnej i leśnej przestrzeni produkcyjnej:

- tworzenie i rozwój warunków dla rozwoju turystyki, poprzez zagospodarowanie miejsc (plaża, park) i budynków (świetlica wiejska), budowę nowych obiektów infrastruktury turystycznej (pomost na plaży, centrum rekreacyjne), szeroką informację za pomocą nowoczesnych technologii internetowych oraz współpracę z gminami sąsiednimi i miastami niemieckimi landów wschodnich w zakresie promocji walorów turystycznych, co w efekcie zagwarantuje szeroko rozumiany zrównoważony rozwój sołectwa Gądno.

Lista zadań obejmujących poprawę stanu środowiska kulturowego:

- remont i odnowa kamiennych stodół i budynków gospodarczych, gospodarczych tym wymiana pokryć dachowych z azbestu, uzupełnienie kamiennych fasad, itp.

- odnowa świetlicy wiejskiej mająca na celu zwiększenie i różnorodność funkcji, co pozwoli na gospodarcze jej wykorzystanie.

VI. PLANOWANE DZIAŁANIA NA RZECZ ROZWOJU SOŁECTWA W LATACH 2005 - 2008

W latach 2005-2008 planuje się realizację następujących zadań:

Ad. 1

Stworzenie centrum rekreacyjnego przy świetlicy wiejskiej

Zadanie to polegać będzie na wykonaniu: placu zabaw, parkingu, miejsca na ognisko i grill, boiska sportowego na wykupionym gruncie od prywatnego właściciela, przyległym do terenu działki, na którym znajduje się świetlica wiejska.

Szczegółowa realizacja zadania obejmuje wykonanie:

a) plac zabaw przy świetlicy wiejskiej

b) parking

c) miejsce na ognisko i grill

d) boisko sportowe

Ad. 2

Modernizacja świetlicy wiejskiej

Zadanie to polegać będzie na wykonaniu: wymiany stolarki okiennej, wymianie podłogi, zmianie elewacji, gruntownym remoncie sanitariatów.

Szczegółowa realizacja zadania obejmuje wykonanie:

a) wymiana stolarki okiennej

b) podłoga

c) elewacje

d) sanitariaty

e) wymiana pieca C.O. i modernizacje sieci ciepłowniczej.

Ad. 3

Utworzenie punktu informacji internetowej i turystycznej

Zadanie ma w swojej istocie służyć rozwojowi sołectwa i pobudzeniu gospodarczemu wsi. Polegać będzie na wyposażeniu (np. w ramach Gminnego Centrum Informacji, na które uzyskać można do 64.000zł dotacji) miejsca pracy w świetlicy wiejskiej.

W ramach zadania konieczne będzie wyposażenie stanowiska w komputer, wykonanie sieci strukturalnej (LAN) w świetlicy wiejskiej, stworzenie bezprzewodowego punktu dostępowego, (tzw. hot-spot). Zatrudniona tam osoba będzie odpowiedzialna za tworzenie interaktywnego serwisu informacyjnego, promocję gminy i sołectwa Gądno, udostępnianiu sprzętu komputerowego, szkolenia mieszkańców sołectwa z zakresu obsługi komputera. Osoba taka zatrudniona będzie w sezonie letnim na cały etat, zaś w pozostałym okresie na część etatu.

Ad. 4

Przedsięwzięcia związane z odnową obiektów historycznych, kamiennych stodół i budynków gospodarczych

Zadanie polegać będzie na wykonaniu remontów kamiennych stodół, budynków gospodarczych, czyli na odtworzeniu ich dawnego charakteru. Znając doświadczenia niemieckie w tym zakresie, odnowa taka zwiększa atrakcyjność regionu, pozwala na turystyczne i gospodarcze zagospodarowaniu takich obiektów, np. poprzez stworzenie punktu handlowego, baru, kręgielni lub biur dla małych i średnich przedsiębiorców.

W ramach zadania konieczna będzie współpraca z właścicielami tych obiektów, oraz zapewnienie z ich strony wkładu własnego w przypadku realizacji zadania. Będzie to możliwe na podstawie porozumień i umów z właścicielami, które upoważniać będą Gminę Moryń do prowadzenia prac budowlanych na tych obiektach.

Zadanie to jest kosztowne, dlatego też przyjmuje się, że realizacja zadania rocznie wyniesie 50.000zł rocznie i zapewni finansowanie remontu minimum jednego obiektu, lub jego części.

Zakres remontów obejmować powinien: remont i uzupełnienie elewacji, wymiana pokrycia dachowego, szczególnie w przypadku dachów pokrytych eternitem.

Ad. 5

Zagospodarowanie kąpieliska w Gądnie

Zadanie to polegać będzie na: wydzieleniu i wykupie gruntu - działki plaży w Gądnie, oraz zorganizowaniu na jej terenie strzeżonego kąpieliska.

Szczegółowa realizacja zadania obejmuje wykonanie:

a) wykup gruntu

b) budowa pomostu

c) zagospodarowanie terenu

Ad. 6

Rewitalizacja kompleksu parkowego

Zadanie to polegać będzie na uporządkowaniu drzewostanu, uprzątnięciu śmieci, regulacji i odtworzeniu alejek, nasadzeniu krzewów, wykonaniu oświetlenia (opcjonalnie planowane jest oświetlenie parku za pomocą latarń olejowych), ustawieniu ławek i mostków przez rów melioracyjny.

Planuje się również w uzgodnień z Wojewódzkim Zarządem Melioracji oczyszczenie oczek wodnych i ich pogłębienie.

Malownicze zagospodarowanie parku w Gądnie pozwoli na wzrost atrakcyjności wsi, oraz na turystyczną promocje walorów lokalnych.

VII. HARMONOGRAM REALIZACJI PROGRAMU ODNOWY SOŁECTWA GĄDNO

Źródła finansowania zadań objętych Programem Rozwoju Sołectwa Gądno:

Funduszem strukturalnym, którego środki planuje się wykorzystać na w/w zadania, jest Europejski Fundusz Orientacji i gwarancji Rolnej - Sekcja Orientacji w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego pt. „Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich”, Priorytet II - „Zrównoważony rozwój obszarów wiejskich”, Działanie - „Odnowa wsi oraz zachowanie i ochrona dziedzictwa kulturowego wsi” lub INTERREG III A, CIP Meklemburgia-Pomorze Przednie/Brandenburgia/ Województwo Zachodniopomorskie, Priorytet D: Rozwój wiejski - pod warunkiem realizacji zadań we współpracy z partnerem z Niemiec i dla partnerstwa w ramach współpracy transgranicznej.

Konieczne będzie również korzystanie ze wsparcia finansowego krajowych funduszy, oraz środków budżetu Gminy Moryń, także w ramach środków Rady Sołeckiej.

PODSUMOWANIE

Słabo rozwinięta infrastruktura techniczna i społeczna wsi stanowi jedną z barier rozwoju obszarów wiejskich, zarówno pod względem społecznym, jak i gospodarczym. Wychodząc naprzeciw w/w problemom podejmujemy działania, które mają na celu zminimalizowanie dysproporcji między wsią, a miastem. W ramach Programu Rozwoju Sołectwa planowane do realizacji są zadania służące rozwojowi turystycznemu Sołectwa Gądno, poprzez rozwój infrastruktury rekreacyjnej i sportowej, oraz zagospodarowanie istniejących obiektów na cele turystyczne. Istotny element działań w ramach Programu stanowi pobudzenie aktywności środowisk lokalnych oraz stymulacja współpracy na rzecz rozwoju i promocji wartości związanych z miejscową specyfiką społeczną i kulturową. Celami programu są przede wszystkim: stworzenie odpowiednich warunków do rozwoju samorządności na szczeblu sołectwa, jego uatrakcyjnienie jako miejsca zamieszkania oraz przeciwdziałanie patologią społecznym.

Wskaźnik bezrobocia: jest relacją liczby osób zarejestrowanych jako poszukujące pracy do liczby ludności w wieku produkcyjnym, tj. do liczby osób w granicach wiekowych (w Polsce 16-60 lat dla kobiet i 16-65 lat dla mężczyzn).

Stopa bezrobocia: stosunek liczby osób zarejestrowanych jako poszukujące pracy do zasobu siły roboczej (czyli zdolnych do pracy i gotowych do pracy).

Plan rozwoju miejscowości Gądno na lata 2005-2008

18

1